کشاورزی: شرایط آب و هوایی، ویژگیهای خاک و موقعیت جغرافیایی منطقه، استان را به منطقهای مناسب و مستعد برای كشاورزی تبدیل كرده است. در این سرزمین محصولات مختلف باغی، زراعی، سبزی و صیفیجات و حبوبات به دست میآید كه ضمن تأمین مصرف داخلی به خارج از منطقه و كشور نیز صادر میشود. این استان با وجود خاک متنوع و حاصلخیز، منابع طبیعی وسیع در زمینه فعالیتهای بخش كشاورزی یكی از مراكز عمده كشاورزی كشور به حساب میآید. موقعیت مكانی و ویژگیهای ژئومورفولوژیكی آن، امكان ایجاد یک قطب قوی در زمینه كشاورزی، منابع طبیعی و دام را فراهم آورده است. از طرفی جلگههای حاصلخیز در استان تنوع آب و هوایی، حوضههای دریاچه ارومیه، رود بزرگ ارس، قزل اوزن و... سبب پیدایش مراكز تجمع فعالیتهای متعدد كشاورزی شده كه امكان پرورش و كشت محصولات مختلف كشاورزی در آن فراهم است.
با توجه به تنوع محصولات كشاورزی و بالا بودن ارزش افزوده صنايع تبديلی زمينه مساعدی در استان از لحاظ ايجاد صنايع تبديلی انواع محصولات زراعی در استان فراهم میباشد. از جمله اين صنايع میتوان به صنايع تبديلی سيب زمينی، خشک كردن و بستهبندی سبزيجات و انواع كنسرو و ميوه اشاره نمود.
از نظر توليد محصولات زراعی استان آذربايجان شرقی در زمينه توليد پياز و يونجه در رتبه اول كشور، در زمينه توليد عدس در رتبه دوم و در زمينه توليد سيب زمينی و نخود رتبه پنجم كشوری را دارا میباشد. از نظر توليد محصولات باغی، اين استان در زمينه توليد زردآلو در كشور در مقام اول، از نظر توليد سيب و بادام در مقام دوم و از نظر توليد انگور در مقام چهارم و از نظر توليد گردو در مقام پنجم در بين استانهای كشور قرار دارد.
دامداری: استان آذربايجان شرقی به سبب داشتن مراتع نسبتاً غنی، يكی از مهمترين مراكز دامداری كشور محسوب میشود. استان آذربايجان شرقى را میتوان از بهترين مناطق ايران در زمینه توليد گوشت، پوست و پشم گوسفند به شمار آورد. فعاليت دامدارى عشاير كوچنده منطقه نيز اهميت و موقعيت اقتصادى دامى استان را دوچندان ساخته است. آنچه در شيوههاى دامدارى استان مشهود است، تكيه عمده آن به روشهاى سنتى است. بیشترین تولید دام توسط روستاییان و بعد از آن عشایر این استان صورت گرفته است و در این میان سهم کوچکی نیز متعلق به دامداریهای صنعتی میباشد. نگهدارى و پرورش طيور در تمام نقاط اين استان معمول مىباشد كه معمولاً به سه روش صنعتى، نيمه صنعتى و سنتى انجام مىشود.
استان آذربایجان شرقی در زمينه توليد عسل در كشور مقام دوم، تخم مرغ مقام سوم، گوشت قرمز مقام چهارم و شير خام و گوشت مرغ مقام پنجم را به خود اختصاص داده است كه از اين نظر به عنوان يكی از قطبهای توليد محصولات دامی در كشور محسوب میگردد.
صنایع ماشینی: استان آذربایجان شرقی با داشتن حدود 8000 کارخانه و کارگاه صنعتی یکی از قطبهای مهم صنعتی کشور محسوب میشود. صنایع ماشینی این استان را میتوان برحسب مقدار مصرف مواد اولیه و کیفیت تولید به دو دسته عمده «صنايع سبک» و «صنايع سنگين» تقسيم نمود. صنايع سبک اين استان شامل كارخانجات خشكبار، كارخانههاى مبل و صندلى، كارگاههاى چرمسازى، صنعت توليد برق، صنعت شيشهسازى، كارخانه رنگسازى، كارخانه كبريتسازى، صنعت نساجى و صنعت كفش و ... و صنايع سنگين عبارتند از نیروگاه حرارتی تبریز، پالايشگاه تبريز، كارخانههاى ماشينسازى، كارخانه تراكتورسازى، كارخانه سيمان و ... . محصولات تولید شده در زمینه صنایع ماشینی، علاوه بر مصارف داخلی برای صادرات نیز حائز اهمیت فراوانی هستند.
صنایع دستی: صنایع دستی استان آذربایجان شرقی عبارتند از قالیبافی، پارچهبافی، وَرنیبافی (نوعی زیرانداز سنتی)، نقرهسازی، سفالگری، سرامیکسازی، سوزندوزی، سبدبافی، گلابتوندوزی، سوزندوزی، کندهکاری و معرقکاری.
معادن استان آذربایجان شرقی
در زمینه معادن نیز استان آذربایجان شرقی یکی از مناطق غنی کشور میباشد که در آن 110 معدن فعال وجود دارد و 45 نوع ماده معدنی شاخته شده از آنها استخراج میشود. خاصیت گوناگون زمینشناسی استان آذربایجان شرقی نظیر پدیدههای ماگماتیسم، متامورفیسم و شرایط ویژه حوضههای رسوبی سبب گردیده تا در این استان مجموعهای غنی از ذخایر معدنی فلزی و غیرفلزی وجود داشته باشد. از مهمترین معادن استان، معدن مس در شهرستان اهر است که با دارا بودن 2 میلیارد تن ذخیره، یکی از معادن بزرگ مس دنیا میباشد. طلا، دیاتومیت، نفلین سینیت و سنگهای زینتی از دیگر معادن استان هستند که از آنها بهرهبرداریهای لازم به عمل میآید.