با این که سرزمین آذربایجان، منطقه‌ای کوهستانی است، ولی در نواحی کم وسعت، زمین‌های نسبتاً همواری دیده می‌شود. این اراضی که غالباً از مواد آبرفتی و رسوبی تشکیل شده، استعداد کشاورزی زیادی دارند که بیشتر در میان کوه‌ها، محاصره شده‌اند. جلگه‌های این استان عبارتند از: جلگه تبریز، مرند و سراب.
جلگه تبریز به صورت مثلثی است که رأس آن را شهر تبریز و قاعده‌اش را کرانه‌های دریاچه ارومیه تشکیل می‌دهد. اراضی اطراف جلگه که در نقاط مرتفع قرار دارند، تا حدودی مرغوب و قابل بهره‌برداری بوده، نواحی مرکزی و غربی جزو اراضی شور و کویری به‌شمار می‌روند.
آب و هوا استان